Başarılı Emzirme Nedir? Nasıl Olmalıdır?

Başarılı Emzirme

Kadınların çoğu doğum sonrası emzirmeye başlasa da, yarıdan fazlası hedeflediği süreye ulaşamadan bebeğini sütten kesmek zorunda kalır. Kadın Doğum uzmanları, kadınların emzirme hedeflerine ulaşabilmelerini sağlama konusunda çok özel bir konumda yer alırlar. Daha 1971 yılında, Birleşik Devletlerde doğum yapmış annelerin sadece %24.7’si hastaneden emzirerek taburcu olmuştur. O tarihten itibaren, hastanelerde emzirmenin başlatılması oranları giderek yükselmiştir.

Yine Birleşik Devletlerde emzirme süreci ile ilgili bir araştırmada, 2011 yılına geldiğimizde kadınların %79’u emzirmeyi başlatmış, %49’u 6.ayda hala emziriyor durumda ve %27’si postpartum 12.ayda emzirmeye devam ediyor olarak saptanmıştır. Yalnızca anne sütü ile besleyenlerin sayısı ise daha düşük düzeylerdedir. Ülkemiz için oranlar daha yüksektir kanaatindeyiz.

ACOG (Amerikan kadın doğum cemiyeti) 2016 yılında emziren annelerin desteklenmesi için tavsiyelerde bulunmuştur.

Emziren Annelerin Desteklenmesi

• ACOG kadınları emzirme konusunda yüreklendirmekte ve her kadının emzirme hakkını desteklemektedir. ACOG, ilk 6 ayda YALNIZ anne sütü emzirmeyi sonrasında da ilk yıl boyunca ek gıdalara destek olarak emzirmenin sürdürülmesini önermektedir.
• Kadın Doğum uzmanları ve Obstetrik Sağlık Ekibi üyeleri kadınların emzirmeye başlama ve sürdürme konusundaki bilgilendirilmiş kararlarına destek olmalı ve bunu yaparken kadının yalnızca anne sütü emzirme, formül mama ile besleme veya her iki yolla beslemenin kendisi ve bebeği için en uygun seçenek olduğu kararını verebilecek yegane kişi olduğu gerçeğini bilerek hareket etmelidir.
• Muayeneler ve kontroller sırasında emzirme rutin olarak sorgulanmalı, emzirme güçlükleri ile ilgili endişeler ve risk faktörleri yenidoğanın ilgili hekimi ile de görüşülmelidir.
• Erken doğum ve diğer hassas yeni doğanlara sahip annelerde emzirme desteği özel önem arzeder. Bu durumlarda yeterli süt oluşumunu sağlamak ve sürdürmek için annenin fizyolojik ve psikolojik olarak hazırlanması, desteklenmesi ve eğitimi Kadın Doğum uzmanları ve Obstetrik Sağlık Ekibi üyeleri tarafından sağlanmalıdır. Sütün zamanında ve yeterli şekilde gelmesini temin etmek için çalışılmalıdır.
• Emzirme konusunda sıkıntılar yaşayan kadınlar postpartum depresyon için daha yüksek risk taşır. Bu olgular uygun şekilde taranmalı, izlenmeli ve gereğinde psikiyatriye refere edilmelidir.
• Kadın Doğum uzmanları ve Obstetrik sağlık çalışanları kadınların emzirmeyi günlük toplumsal yaşantılarına ve iş hayatlarına dahil edebilmelerine yardımcı olmalıdır.
• Kadın Doğum uzmanlarının ve Obstetrik Sağlık Ekibinin çalışma ortamları emziren anne için fiziksel olanaklar sağlamalıdır.
• Ücretli süt izinleri, çalışma yerinde bebek bakım koşulları, emzirme molaları ve banyo dışı emzirme odalarının sağlanması, kadın ve bebeğe ait olan emzirme hakkının korunmasında ve süt vermeye uygun yaşantının tesis edilmesinde önemli uygulamalardır ve emzirmenin sürdürülebilmesinde hayati önem taşır.

Emzirmenin Faydaları

• Kadınların emzirebilmesini sağlayabilmek bir halk sağlığı önceliğidir, toplum düzeyinde, emzirmenin kesintiye uğraması anne açısında artmış meme kanseri, yumurtalık kanseri, diyabet, hipertansiyon ve kalp hastalıkları riski doğurur.
• Anne sütü alamayan çocuklarda enfeksiyon hastalıkları, ani yenidoğan ölümü sendromu ve metabolik hastalıklar açısından artmış risk mevcuttur.

Kimler Emzirmez

Emzirme birçok kadın için en iyi seçenektir. Emzirmenin uygun olmadığı tıbbi durum az sayıdadır.

• Galaktozemili bebekler
• HIV, HTLV 1 veya 2 ile enfekte kadınlar
• Tedavi edilmemiş aktif tüberküloz veya varisella.
• Meme ucunda HSV lezyonu bu kontrendikasyonlar (tıbbi yasak durum)  arasındadır.
• Sitotoksik ajanlar gibi bazı kategoriler hariç olmak üzere birçok ilaç emzirme sırasında güvenle kullanılabilir. İlaç kullanımı hatta bazı yasadışı ilaç kullanımları ve madde bağımlılık tedavileri bile emzirmeye kontrendikasyon oluşturmaz.
• Emzirme dönemimde Marihhuana kullanımı ile ilgili bilgiler yetersizdir ve marihuana kullanımı konusunda anne olası kötü etkiler açısından uyarılmalıdır.

Doğum Öncesi ve Sırasında Öneriler

• Kadın Doğum uzmanı ve Obstetrik Sağlık Çalışanlarının tavsiye ve yüreklendirmeleri kadınların bilgilendirilmiş emzirme kararı almasında kritik öneme sahiptir.
• Önceki emzirme dönemlerinde yaşanan ve emzirmenin arzu edilen zamandan önce sonlandırılmasına sebep olan problemler sorgulanmalı ve uygun önlemler alınmalıdır.
• Baba adayının ve ailenin ilgili diğer üyelerini (anneanne ve kayınvalide gibi) de görüşmelere dahil etmeli ve bebeğin emzirilmesi ve beslenmesi ile ilgili soru ve endişeleri ele almalıdır.
• Yaşamın ilk saatlerinde anne ile bebek arası ten teması emzirme başarısını arttırabilir.
• Sezaryen doğum daha düşük emzirme oranları ile birliktedir, sezaryen doğum geçiren kadınlar emzirmenin başlatılması ve sürdürülmesi için ilave desteğe ihtiyaç duyabilir. Anne bebek arası ten teması ameliyat masasında sağlanabilir.
• Gerekli durumlar haricinde formül mama desteği emzirme önünde bir engel olarak tarif edilmiştir. Sağlık kuruluşlarında gerek hastane içinde gerekse hastane dışı bakım hizmetlerinde formül mama tanıtım ve pazarlaması yapılmamalıdır.
• Erken doğum yaşayan yenidoğanlar için, insan sütü ile besleme, özellikle anne sütü ile besleme, nekrotizan enterokolit (barsaklarda erken doğuma bağlı hasarlanma) riskinde azalma ile birliktedir ve bu etki diğer enfeksiyöz hastalıklar içinde geçerlidir. Bu yararlı bilgilerin anne ile paylaşılması erken doğum yapmış anneyi emzirme konusunda teşvik edecektir. Doğumu müteakip ilk 6 saatte sütün sağılmaya başlanması süt üretiminde artış ile birliktedir. İlk sağma işleminden elde edilen kolostrum damlacıkları yenidoğanın oral bakımında ve en küçük preterm yenidoğanın bile beslenmesinde kullanılabilir, erken dönemde ve uygun aralıklarla sütün sağılması için hastane çalışanları ile yardımlaşması sağlanmalıdır.

Emzirme Döneminde

• Emzirme iki kişinin içerildiği bir etkinliktir, ve emzirmeye ait sorunların ele alınması anne ve bebeğinin yanısıra eşin etkin katılım ve desteğinin, ailenin ve ilgili diğer bireylerin değerlendirilmesini de gerektirir
• Ağrı, düşük süt miktarı, meme enfeksiyonları ve annenin tıbbi tedavi güvenliği gibi konuların yönetimi yenidoğan uzmanları ile yardımlaşma içinde olmalıdır.
• Birçok ilaç emzirme döneminde kullanılabilmek için güvenlidir. Gebelikte ilaç kullanımı ile ilgili genel bilgiler emzirme dönemine de uygulanmamalıdır, çünkü plasenta ve meme fizyolojisi aynı değildir.
• Süt miktarının azlığı annelerde genel bir endişe konusudur ve genellikle bebeğin beslenme alışkanlıklarının yanlış yorumlanması, düşük üretim veya sütün yetersiz transferini yansıtır. Yetersiz meme uyarısı düşük süt üretiminin en sık sebebidir. Süt üretimini arttırmanın en etkili yolu memenin yeteri sıklıkta uyarıldığından emin olmaktır. Süt üretimini arttırmak amacı ile tıbbi tedavilerin ve galaktogog (süt üretimini arttırıcı) bitkisel tedavilerin etkileri konusunda kanıtlar sınırlıdır.
• Emzirmenin kesintiye uğraması sıktır, ağrı, düşük süt miktarı ve bebeğin memeyi tutması ile ilgili birçok problem nedeni ile her sekiz kadından biri erken dönemde ve istemeden emzirmeyi bırakır.
• Emzirme konusunda problemler yaşayan kadınlar doğum sonrası depresyon açısından artmış risk altındadır bu nedenle uygun şekilde taranmalı, tedavi edilmeli ve gereğinde psikiyatr ile görüştürülmelidir.
• Emziren annelerin doğum kontrol planları yapılmalıdır.

Başarılı Emzirme İçin Tavsiler

• Emzirme sırasında rahat bir pozisyonda olmalısınız. Özellikle ilk haftalar saatlerce bu pozisyonda oturacağınız için rahat bir koltuk, ayağınız altına destek, kolunuzun altına yastık, rahatınız için ne gerekiyorsa yapın ve bebeğinizle paylaştığınız bu özel zamanın tadını çıkarın.
• Bebeğinizi sadece başı değil tüm vücudu size dönük olacak şekilde, göbek göbeğe temas ederek yatırın. Uygun pozisyon başarılı emzirmenin sırrıdır.
• Göğsünüzü alttan dört parmağınızla, başparmağınız üstte kalacak şekilde destekleyin. Parmaklarınız areola kısmına (kahverengi kısım) değmemelidir.
• Bebeğinizin ağzını açarak aranmasını sağlamak için üst dudağına ve ağız kenarına dokunun. Ağzını iyice açana kadar dudağına göğüs ucunuzla dokunmaya devam edin.
• Göğüs ucu ve areolanın büyük kısmı bebeğin ağzında olmalıdır. İlk kavrama anında biraz acı olsa bile ritmik emmeye geçtikten sonra kavramayı hissetmeli fakat acı duymamalısınız. Canınız acımaya devam ediyorsa kavrama pozisyonda hata vardır, çatlak oluşmaması için bebeği göğüsten ayırıp tekrar doğru kavramasını sağlamalıyız.
• Emzirme düzene girene kadar her emzirmede iki göğsünüzü birden vermelisiniz. Bebeklerin çoğu 10-20 dakika boyunca emerler. Emzirme süresini belirleyen bebektir.
• Bebeğin göğüsten ayrılmasını istediğinizde parmağınızı ağzının kenarından damağına doğru sokun ve dudakları gevşettiğinde yavaşça memeden ayırın. Bebeğinizin gazını emzirme sonunda ve göğüs değiştirirken mutlaka çıkarın. Anne sütü alan bebekler ilk günlerde biberonla beslenenler kadar gaz çıkarmayabilir, sütünüz bollaştığında daha çok gaz çıkarmaya başlayacaktır. Emzirmeye her defasında farklı göğüsle başlayıp her iki göğsü de emzirin. 
• Göğüslerinizin bakımı için her gün duş yapın ve göğüslerinizi sabun kullanmadan sadece suyla yıkayın. Gece -gündüz göğüslerinizi destekleyen ve sıkmayan bir sütyen takın.
• İyi beslenin. Yüksek protein, kalsiyum ve sıvı içeren, besleyici ara öğünleri olan bir diyetiniz olsun. Yağ ve şekeri az alırsanız siz de bebeğinizin sağlığına zarar vermeden eski kilonuza dönebilirsiniz.
• Dinlenmeyi, kendinize vakit ayırmayı ihmal etmeyin. Gün içinde bebeğiniz uyurken siz de kısa şekerlemeler yapın. Bebeğiniz yeterli beslendiğinin tek güvenilir göstergesi kilo alımıdır, ama ilk 48 saatini geçirmiş iyi beslenen bir bebek genellikle günde 4-6 kez bezini ıslatır, günde en az iki kez bazen her emzirmede kakasını yapar, ikinci haftasından sonra düzenli kilo alır.

Süt Sağma Gereksiniminde

• Sağma işlemine başlamadan ellerinizin, göğsünüzün ve sağmak için kullandığınız malzemenin temiz olduğundan emin olun.
• Sağdığınız sütün saklama kabına mutlaka tarih etiketi yapıştırın.
• Sağdığınız süt oda sıcaklığında 6 saat, buzdolabında 1 gün, buzlukta 2 ay, derin dondurucuda 6 aya kadar saklanabilir.
• Soğutulmuş süt öğünlük porsiyonlar halinde birleştirilebilir ama önceden dondurulmuş süte taze süt eklenmez. Öğünden sonra artan sütler atılır.
• oğutulmuş süt ılık suya daldırılarak ısıtılır, mikrodalga kullanılmaz! Süt donunca yağ tabakası üste çıkar, ısıttıktan sonra hafifçe çalkalayarak karışması sağlanır.

SONUÇ

Başarılı bir emzirme için kararlı ve sakin olmak gerekir.