Uzamış Gebelik ve Gün Aşımı

Uzamış Gebelik ve Gün Aşımı

Gün aşımı gebelik, son adet tarihinden itibaren 42 haftanın dolmasıdır. Uzamış gebelik ise 41 hafta ile 42 hafta arasındaki gebelere denir. 2011 yılında gün aşımı gebelik oranı ABD de % 5,5 olarak bildirilmiştir.

Gebelik yaşının doğru tayin edilmesi doğru teşhis ve yönetim planı için en önemli ayrıntıdır. Doğumdan önce bebeğin anne karnındaki iyilik halinin değerlendirilmesi ve doğum indiksiyonunun (sunni sancı) amacı bebeklerin hasarlanma ve ölüm oranını azaltmak içindir.

Uzamış Gebelik Nedenleri

• Gün aşımlarının çoğunda neden bilinmez.
• İlk doğum, önceki gebelikte gün aşımı olmak, erkek bebek ve şişmanlık risk faktörleridir.
• Genetik yatkınlık bazı ikiz çalışmalarında tanımlanmıştır.  

Bebek Üzerindeki Riskleri

♦ Pek çok çalışma uzamış gebeliğin ve gün aşımının bebekte hasarlanma (morbidite) ve ölüm (mortalite) riskini artırdığını göstermiştir.

♦ Yenidoğan konvülsyonları (kasılma krizleri) mekonyum aspirasyon sendromu (bebeğin anne karnında kakasını yapıp akciğere kaçma tablosu) Apgar (doğumdan sonraki bebeğin değerlendirme) düşüklüğü ve yenidoğan yoğun bakım ihtiyacında artış gün aşımı bebeklerde daha yüksektir.

♦ İri bebek oranı gün aşımlarında daha yüksektir. Buna bağlı müdahaleli doğum, sezaryen ve omuz takılması riskleri artar.

♦ Oligohidroamnios (bebeğin amnion sıvısının azalması) gün aşımlarında çok sık olur. Bu durumda NST de bozulma, kordon basıları, mekonyum boyalı amnion (bebeğin kakasını yapması) ve asfiksi (oksijensiz kalma) oranları artar.

♦ Ölü doğum ve doğumdan sonra bebeğin ölmesi oranları günaşımında artar.

♦ Ölü doğum oranları 41 haftada çok az artar fakat 43 haftada 37. haftaya göre 8 kat artmış risk mevcuttur.

Anne Üzerindeki Riskleri

• Uzamış doğum dikişleri, enfeksiyon, doğum sonrası kanama ve sezaryen oranları hem uzamış gebelikte hem gün aşımlarında artar.
• Annenin anksiyetesi (doğum stresi) artar.
• Bekleme seçeneği sadece komplikasyonsuz gebelerde düşünülmelidir.

Yönetim

• Gebeliğin yaşının doğru tayini gün aşımı oranını düşürecektir. Bu nedenle erken gebelik haftalarında son adet tarihi ultrason ile teyid edilmelidir.
• Membran sweeping (bebeğe ait zarın rahim ağzından hekim tarafından muayenede sıvazlanması) eğer bir miktar açıklık var ve uygulanabilirse gün aşımı oranını azaltır.
• Bebeğin anne karnında iyilik halini anlamaya çalışan testlerin (örneğin NST, doppler ultrason, amnion mai takibi gibi) bebeklerin hasarlanması ve ölümünü önlediğini gösteren yeterli bulgu yoktur. Fakat artmış riskler nedeniyle 41 haftadan sonra bunların uygulanması önerilmektedir.
• Bebeğin iyilik halini gösteren testlerin hangisinin tercih edileceği ve gün aşımında ne sıklıkla yapılacaği net olmamakla birlikte haftada 2 kez yapılması yaygın bir davranıştır.
• Gün aşımında oligohidroamnios (bebeğin suyunun azalması) sık olduğu için takip edilmesi gerekir ve oligohidroamnios oluşmuş ise doğum başlatılmalıdır.
• Yapılan çalışmalar gün aşımında ne zamana kadar beklenebileceğini net ortaya koyamamaktadır. Bekleme ile doğum indiksiyonu (sunni sancı) kıyaslandığında bekleme grubunda sezaryen oranları daha yüksek olmuştur. Genel düşünce 41 haftada doğumun başlatılmasından yana iken 42 haftada riskler çok arttığı için kuvvetle tavsiye edilmektedir.
• Sezaryen sonrası doğum düşünülen annelerde gün aşımı SSVD başarısını düşürür. Bu gebelerde doğum indiksiyonu (sunni sancı) uterin rüptür (rahim yırtılması) oranını artırır.

Sonuçlar

• Uzamış gebeliklerde ve gün aşımında bebeğin hasarlanması ve ölüm oranları artar.
• 42 haftadan sonra risklerin arttığına dair kesin deliller olması nedeni ile doğum başlatılmalıdır.
• Membran sweeping (zarların sıvazlanması ) gün aşımı oranını düşürür.
• 41 ile 42 haftalar arası doğum önerilmelidir.
• 41 haftada bebeğin iyilik halini gösteren testler başlatılmalıdır.