Gebelik ve doğuma bağlı bebek ölüm ve hastalıklarının %75'i 37 haftadan, özellikle 32 haftadan önce doğan bebeklerde görülür. Erken doğan çocuklarda serebral palsi (beyin felci) gelişme riski, görme ve işitme bozuklukları, süreğen akciğer hastalıkları ve okul performansında düşüklük ihtimali daha yüksektir.
Erken doğum riskini birden fazla faktörün arttırdığı görülmektedir. çevresel faktörler (stres, genital enfeksiyonlar, sigara içmek veya yetersiz beslenme) ve anne ve bebekteki genetik özelliklerin erken doğum riskini arttırdığı gösterilmiştir. Erken doğuma neden olan dört biyolojik yol olduğu bulunmuştur.
Enfeksiyon özellikle 32 haftadan önceki doğumlarda öne çıkan mekanizmadır.
Erken doğum yapacak olan kadınların erken saptanması yenidoğan ölüm ve sakatlıklarının azaltılmasına olanak sağlayabilir ama şu ana kadar erken doğumu önleyecek geçerli bir sistem bulunamamıştır.
Rahim ağzının değerlendirilmesi ile erken doğum tanısı konulur. Erken doğum tanısı vajinal muayene ile rahim ağzı acıklığı ve uzunluğu saptanarak ya da vajinal ultrason yapılarak rahim ağzı uzunluğu ölçülmesi ile konulur. Rahim ağzı uzunluğunun 25 mm den kısa olması anlamlıdır.
Erken doğum veya erken doğum tehditi tanısı alan bir hasta eğer 24-34 hafta arasında ise olası bir erken doğum için bebeğin akciğer gelişimini sağlamak amaçlı 24 saat arayla kalçadan 2 doz iğne yapılır (betametazon içerikli) Bu iğnenin etki etmesi için süre kazanmak ve bebeğin anne karnında gelişiminin devamı amaçlı erken doğum sancılarını durdurmak için serum ve ağızdan ilaç tedavisi başlanır.
Önceden erken doğumu olan hastalarda progesteron destek tedavisinin erken doğumu engellemede faydalı olabileceğine dair çalışmalar vardır. Erken doğum belirtilerinin fark edilmesi durumunda hastaneye başvurulmalıdır .
Su kesesi içindeki bebeği dış ortamdaki mikroplardan koruyan ve bebeğin anne karnında gelişimi için çok önemli olan suyu içinde barındıran dayanıklı bir zardır. Bu zarın doğumun başlamasından önce yırtılıp içindeki suyun boşalmasına suyun erken gelmesi denir ve gebeliklerin % 8- 10 ‘ unda görülür.
Suyun erken gelmesinin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak su kesesinin eken yırtılmasına neden olan durumlar arasında genital kanal enfeksiyonları en önemli etken olarak sayılabilir. Ayrıca çoğul gebelik, suyun normalden fazla olması, idrar yolu enfeksiyonu, çeşitli bağ dokusu hastalıkları, annenin sigara içmesi ve travma sayılabilir.
Suyun erken gelmesi sonucu doğum yolundaki mikroorganizmalar kese içine girer ve çoğalırlar, bunun sonucu olarak kese içinde enfeksiyon meydana gelir ve bu duruma koryoamniyonit denir ve bu enfeksiyonun yayılması sonucu anne ve bebekte ciddi enfeksiyonlar gelişebilir.
Özellikle bebeğin makat veya yan geldiği durumlarda ve suyun çok olduğu durumlarda su kesesi açıldığı zaman kordon sarkması görülebilir ve bu durumda acil olarak sezaryenle doğum yaptırılır. Kese içindeki sıvının azalması sonucu bebeğin kordonu baskı altında kalabilir ve bebeğe giden kan akımı bozulabilir. Ayrıca bebeğin baskı altında kalması sonucu bebekte şekil bozuklukları oluşabilir.
Bebeğin eşinin (plasenta) rahim duvarından ayrılması görülebilir. Suyu erken gelen gebelerin çoğunda 24 saat içinde doğum sancıları başlar ve bu erken doğuma neden olur.
Tanı hastanın ifadesine, muayeneye ve bazı laboratuar tetkiklerine dayanarak konur. Suyunun geldiğini ifade eden bir gebeye steril spekulum muayenesi yapılır; rahim ağzından gelen suyun görülmesi, gelen suya bir takım laboratuar tetkikler yapılarak suyun bebeğe ait olup olmadığının anlaşılması ve ultrasonda bebeğin suyunun azaldığının görülmesi suyun erken gelmesini düşündürür.
Suyu erken gelen gebelerde tedavide en önemli nokta enfeksiyonların önlenmesidir. Bunun için rahim ağzından kültür alındıktan sonra antibiyotik tedavisine başlanır. 34 haftanın altındaki gebeliklerde bebeğin akciğerleri yeterince gelişmediği için akciğerini geliştirecek iğne yapılır. 37 haftanın üzerinde 24 saat içinde suyu gelen gebelerin % 70‘inde doğum eylemi başlar. Enfeksiyon riski nedeniyle 24 saat içinde doğum başlamazsa suni sancı ile doğum başlatılmaya çalışılır.